เหตุที่ต้องมีการสมาทาน ก็เพื่อจะให้เคารพในปฏิปทา แปลว่าในบาตรฐานการปฏิบัติของตัวเองทุกเรื่อง ถ้าอยากฉลาดให้เคารพในการฟังธรรม เป็นของคู่ท่านบอกวิธีไว้หมดแล้ว พวกที่โง่เป็นเพราะไม่เคารพในการฟังธรรม ไม่สรรเสริญในคำสอน ปัญญาก็จะอ่อนลงเรื่อยๆๆ แต่ละชาติ แต่ละชาติ ในที่สุดก็เกิดมาโดยที่ไม่ต้องใช้ปัญญาเลย อย่างเช่นในนรก หนีอย่างเดียวไม่มีเวลายืนคิดวางแผนว่า ถ้าลูกไฟกลิ้งมาตรงนี้เราจะปีนขึ้นตรงไหนดี ไม่ต้องวางหรอก อย่างไรก็ไม่พ้น
...
แผนใช้ไม่ได้ในนรก ความคิดใช้ไม่ได้ในรก เพราะเป็นมนุษย์อยู่ไม่เคยใช้ความคิด ในขณะที่ใช้ได้แต่ไม่เคยใช้ไปในทางที่ถูก ใช้คำแต่ทำชั่ว ทำบาป ที่ว่าเกิดจากเหตุคืออย่างนี้เลย เหตุใดเราจึงโง่ เหตุใดเขาจึงฉลาด เหตุใดเขาจึงมีทรัพย์ เหตุใดเขาจึงไร้ทรัพย์ เหตุใดเขาบริวารดี เหตุใดเราบริวารไม่ดี เหตุใดเราพูดอะไรไม่มีใครเชื่อ ไปเชื่ออีกคนหนึ่งเอามากเอามาย ไปด้วยกันอีกคนหนึ่งรอด อีกคนหนึ่งตาย อีกคนหนึ่งสาหัสพิกลพิการ ไปด้วยกัน รถคันเดียวกัน ทำไมไม่ตายเหมือนกัน ไม่รอดเหมือนกัน ทำกรรมไว้ต่างกัน เหตุที่ทำให้ต่างกัน แม้เจอสถานการณ์เดียวกันผลออกมาก็หลากหลาย
...
ท่านจึงบอกว่าทุกอย่างเกิดจากเหตุ จงทำแต่เหตุที่ดีให้กับตัวเอง ขอโทษกับไม่ขอโทษไปเกิดต่างกันแล้ว คนที่ชอบขอโทษ ขอขมา คนที่ไม่ชอบ ก็ไปเกิดต่างกัน การปฏิบัติทั้งหลายที่พากันทำอยู่บนดอยนี่ ไม่มีอะไรเพ้อเจ้อ ไม่มีอะไรไร้สาระ ไม่มีอะไรไม่ส่งผล มีแต่ว่าผลจะเร็วจะแรงด้วยซ้ำไป แปลว่า กรรมหนัก ส่งผลไว ทำดีก็ส่งผลไวได้รับผลดีไว ทำชั่วก็ได้รับผลชั่วไว ไวในที่นี้หมายถึงไม่ต้องรอชาติหน้ากันเลยล่ะ ไวคือในชาตินี้ ช้าหมายถึงชาติต่อๆ ไป เราทำอะไรลงไปในวันนี้นี่ มันไปวางรอเราไว้ในชาติ ต่อๆๆ ไป เรียบร้อยหมดแล้ว
...
อันนี้เหมาะควรแก่ชาติที่สองพัน อันนี้เหมาะควรแต่ชาติที่เจ็ดพัน อันนี้เหมาะควรแก่ชาติต่อไปนี้ติดกันนี้ สำหรับชาติที่สองต้องไปรับผลนี้ ชาติที่สามไปรับตรงนี้ ชาติที่สี่ไปเสวยบุญตรงโน้น มันเหมือนกับที่เราทำเสร็จปั๊ป มันก็พล็อตเรื่องวางจุด ทำเสร็จปุ๊ปก็วางจุดไว้แล้ว อันนี้ไปอยู่ตรงโน้น อันนี้ไปอยู่ตรงโน้น ไม่ใช่วางไว้เฉพาะชาติต่อไปหรอก วางจุดนี่มันนำไปวางจุดได้เป็นแสนกัลป์ยังวางเลย ของพระพุทธเจ้าท่านวางจุดไว้ยืดยาวเลยสี่อสงไขย พระเมตไตรยวางไว้สิบหกอสงไขยกับอีกแสนกัลป์ วางจุดวางแพลนงานไว้แล้ว
...
ผู้ที่ทำอะไรสุ่มสี่สุ่มห้าโดยไม่ยั้งไม่คิด จึงว่าเหมือนประมาทเสีย ที่ท่านใช้คำนี้แหละ มนุษย์ประมาทเสีย ใช้กายไร้สาระ ใช้วาจาไร้สาระ ใช้สติปัญญาไร้สาระ มันไร้สาระ แต่มันไม่ได้ไร้ค่านะ มันมีค่า แต่มันเป็นค่าลบไม่ใช่ค่าบวก ถ้าเราวางจุดดำกับจุดขาวไว้ โอ้โห จุดดำเทือกไปหมด จุดขาวนานๆ มีจุดหนึ่ง นี่แหละ งั้นอย่าประมาท ทำอะไรลงไปอย่าประมาท
บรรยายธรรมเมื่อวันที่ ๑๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๓
