เหมือนมันย้อนศรนั่นแหละ ใช้ชีวิตแบบย้อนศร ซึ่งมันจะย้อนให้ยาก แต่ถ้าใครย้อนได้ มันก็จะแก้ไขปัญหา แก้ไขทุกข์ไปได้ มันก็จะไม่ทุกข์ 

ดังนั้นจึงว่าที่พระพุทธเจ้าสอน ที่ว่าพระธรรมน่ะ ที่ว่าธัมมัง สะ...

โอกาสนี้เป็นการทำความเพียรเพื่อเผากิเลสทั้งหลาย เผาสิ่งที่มันไม่ดี มันไม่สามารถจะจุดไฟเอาฟืนเผาได้ เหมือนกับวัตถุสิ่งของ ต้องเผาด้วยการอดทน อดกลั้น ด้วยการใช้ตบะ เอาชนะตัวปวดตัวเมื่อย ตัวเหนื่อยบางทีก็ตัวหน่าย ด้ว...

(ก่อนหน้ากล่าวถึงความทุกข์จากความพลัดพรากของพระปฏาจาราเถรี...) อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา สิ่งทั้งหลายไม่เที่ยง มีการเปลี่ยนแปลงไป มีสุข เดี๋ยวก็มีทุกข์ มีเกิดก็มีตาย มีสมหวังก็มีผิดหวัง เป็นธรรมชาติของทุกคนแหละใช...

รู้แล้วว่าต้องตายแต่ไม่อยากให้มาถึง ทำใจไม่ได้ ต้องรีบทำใจเอาไว้ ผู้ที่มีธรรมะคือผู้ที่ทำใจได้ เมื่อมันป่วย เมื่อมันแก่ เมื่อมันตาย นั่นแหละคนที่มีธรรมะไม่ใช่ไม่ป่วยไม่แก่ไม่ตาย ป่วย-แก่-ตาย แต่เขาทำใจได้ คนที่ไม่...

การทำทาน ทรัพย์นั้นบริสุทธิ์ ใจของเจ้าของอยากจะให้ สามได้คนรับที่บริสุทธิ์ คนรับที่ทรงศีลทรงธรรม คนรับเป็นคนดี ไม่จำเป็นต้องเป็นพระเป็นชีเป็นเณรเท่านั้น คนรับเป็นคนดี ปู่ย่าตายายท่านมีศีลประพฤติธรรม ลูกหลานเอาข้าว...

พระพุทธเจ้าท่านตรัสว่า บุคคลพ้นทุกข์ด้วยปัญญา ดังนั้นเรามาประพฤติปฏิบัติตามพระพุทธเจ้า เพื่อต้องการจะทำปัญญา ปัญญาอันดับแรกเลย คือให้หาตัวเองเลย ค้นตัวเองเลย เราคือใคร เรานี่มันเป็นใคร

...

ผม ข...

หลงอันดับแรกเลยที่เป็นโทษที่สุดคือ หลงกาย นี่แหละ หลงคนอื่นเสียอีกมันยังหลงไกลตัว หลงกายนี่มันใกล้ตัวที่สุดแล้ว หลงตัวเองน่ะ ไม่ใช่หลงคนอื่น หลงตัวเอง กินที่นี่ ขี้ที่นี่ หลงที่นี่ ติดใจอยู่ที่นี่ นั่นน่ะหนัก...

อยากจะรู้ว่าเรานี่ฝึกเสร็จหรือยัง ฝืนกิเลสของเมืองมนุษย์นี้ได้ไหม ดีนะ ที่มันไม่ต้องไปใช้ความทุกข์ในเมืองนรกเป็นการฝึก เพราะอะไรเขาไม่ใช้เมืองนรกเป็นที่ฝึก ? มันทุกข์เกินไป มันเป็นแดนแห่งการทุกข์ไม่มีช่องว่าง...

พระพุทธเจ้าท่านสอน ถ้าเธอยึดสุขล่ะก็ เธออย่าลืมว่าทุกข์มันก็อยู่กับสุขนั้นด้วย ถ้าเธอติดสุข เท่ากับเธอติดทุกข์ด้วย แจ่มแจ้งเลย พอใคร่ครวญแล้วจริงของท่าน

...

ถ้าเธออยากได้สุข เธอต้องเอาทุกข...

การปฏิบัติธรรม ของพระพุทธเจ้าต้องการให้ เห็นทุกข์ เห็นทุกข์แล้วเป็นอย่างไร แก้ไขทุกข์ หลักในการแก้ไขเอาอะไรล่ะ ธรรมะ ความจริง หลักเกณฑ์ในการแก้ปัญหาแบบพุทธะ จึงเรียกว่า วิถีพุทธ ถ้าคนอื่นๆ เขาเจอปัญหาอย่างนี้...

ถึงเวลาฝึกจิตของเราให้สงบ หลังจากที่ได้เหน็ดเหนื่อยมาตลอดกลางวันให้จิตหยุดนึกหยุดคิด ละเรื่องทั้งหลายที่ผ่านมาในตอนกลางวัน ฝึกวางรายวัน เรื่องของวันนี้ก็วันนี้ เรื่องของพรุ่งนี้ก็พรุ่งนี้ ฝึกวางใช้ชีวิตให้มัน...

อยู่ๆ มีคนมาหา บอกว่า #ทำอย่างไรจึงจะไม่โกรธคนอื่น คนนั้นน่ะมาพูดมาตำหนิต่างๆ นานา ควรจะทำอย่างไรดี กับคนที่มาว่าเราอย่างนั้น ด่ามันกลับเลยสิ เออ แนะนำอย่างนั้นเลย ง่าย ไวดี ก็ด่ามันกลับเข้าบ้างสิ ปล่อยให้มัน...

บางทีเราไม่ได้ไปว่าอะไรใคร ไม่ได้ไปทำผิดอะไร อยู่ๆ มีคนมาว่าอย่างนี้ โอ้ เวรกรรมนี่มันไม่ลดไม่ละให้เราเลยหนอ นึกในใจล่ะ แกจะเอาอะไรกับฉันอีก ถึงขนาดโกนหัวโกนหนวด ตัดเล็บทิ้ง กางเกงทิ้งเสื้อทิ้งกามคุณทั้งหลาย...

ความชั่วที่เราทำกันทั้งหลายนี่ อย่าเอามาเป็นข้ออ้างเลยว่ามากมาย ถ้าไม่ใช่อนันตริยกรรม เธอมีโอกาสผุดผ่องด้วยกันทั้งสิ้น มนุษย์ทั้งหลาย อย่ามัวแต่น้อยเนื้อต่ำใจอยู่แต่กรรมชั่วที่เคยผ่านๆ มา เรายังไม่ตาย ดีนะที่...

การดำเนินชีวิตของเรานี่แหละ คือการปฏิบัติธรรม กว้างนะ ไม่ใช่เวลานั่งสมาธิคือการปฏิบัติธรรม การที่เราดำเนินชีวิตอยู่ในขณะตื่น ไม่ว่าจะกลางวันกลางคืน นี่แหละคือการปฏิบัติธรรม คือการประพฤติธรรม ก็คือต้องทำตามควา...

ธรรมะของพระพุทธเจ้ากินความหมายบางทีกว้าง กิเลสมันก็กินความหมายกว้างเหมือนกัน ธรรมะที่ไปปราบต้องพอฟัดพอเหวี่ยงกัน แต่ต่างกัน แกกล้าทำชั่วฉันก็กล้าทำดี ชาตินี้แกจะทำแต่ชั่วฉันก็จะทำแต่ดี ประกาศตนเป็นฝ่ายปฏิปักษ์กับม...

การนั่งข่มทุกขเวทนา ได้บุญ เดี๋ยวจะบอกฉันไม่นิ่งไม่สงบ ไม่ได้ลงสมาธิลึกๆ ปวด หาย ปวด หาย ขยับบ้างไม่ขยับบ้าง / จะได้บุญไม๊ / ได้ / มันก็ได้แบบขยับนั่นแหละ ได้แบบปวดบ้างเมื่อยบ้าง แต่มันก็ทนอยู่ได้ ใช้ได้ นั่นก็บุญ...

เพื่อไม่ให้ค้างคาจิตใจ ไม่ให้พยาบาทอาฆาตจองเวรต่อกันและกัน ให้มีเมตตา เขาผิดได้เราก็ใช่ว่าจะถูกซะทุกเรื่อง เราก็ผิดได้ เราต่างคนต่างยังพลั้งเผลออยู่ ยังไม่เที่ยงแท้แน่นอนต่อความดี ดังนั้นเราก็อย่ามาถือกันและกันเลย...

ไม่ต้องไปตรวจที่ไหน ตรวจที่ปฏิปทาการที่ประพฤติปฏิบัติอยู่ นิสัยนั่นแหละเป็นใหญ่ เพราะฝึกเพื่อจะดูจิต เพื่อจะทำให้จิตสะอาด อย่าไปดูแค่เพียงจีวร อย่าไปดูแค่เพียงอุปโลกน์ทั้งหลายข้างนอก พิธีการทั้งหลายข้างนอกนี่แหละม...

ตัวศรัทธา หรือ เลื่อมใส มีความสำคัญ เราก็ตรวจตัวของเราเองว่า ทำไมเรานับถือศาสนาพุทธ ทำไมเราเข้าวัด ทำไมเราบวช ตรวจตรงนี้ ตรวจให้มันจริง ตรวจให้มันจริงจัง แล้วก็ตอบตัวเองตามเป็นจริงนั่นแหละ ศรัทธามากก็ว่ามาก ศรัทธา...

เมตตา … สัพเพ สัตตา สัตว์ทั้งหลายที่เป็นเพื่อนทุกข์ โถ ... แกก็เกิดมาเหมือนกันกับเรานี่แหละ ชอบไม๊ที่จะเจ็บจะปวด ไม่ชอบหรอก ชอบไหมที่จะยากจะจน ไม่ชอบหรอก ชอบไหมที่จะให้คนมาด่ามาแช่ง ไม่ชอบหรอก เหมือนกัน เหม...

ฝึกอดทนเอาชนะความขี้เกียจ อากาศเย็นแล้วมันจะขี้เกียจ ร้อนมันก็ขี้เกียจ จึงไม่ผิดที่เป็นคนแล้วเจอหนาวเจอร้อนมันก็ไม่คุ้นเคย นิสัยโดยธรรมชาติมันก็อยากจะหลบจะหลีก จะเอาตัวรอดมันเป็นนิสัยธรรมชาติ หนาวมันก็ต้องวิ่งหาที...

จะไปห้ามมนุษย์ทั้งหลายไม่ให้ติฉินนินทาเรานั้นมันห้ามไม่ได้หรอก ห้ามไม่ได้ มันจะต้องเป็นของคู่ มีคนรักก็จะต้องมีคนเกลียด จะมีแต่คนเกลียดโดยไม่มีใครรักเลยสักคนก็ไม่จริง ไม่จริง จะมีแต่คนที่เกลียดไม่มีรักเลย ไม่มี จะ...

ถ้าเราประพฤติถูกประพฤติตรงแล้ว ควรจะได้ทราบในความจริงอะไรๆ ความจริงเหล่านั้นจะทยอยปรากฏ ปรากฏ ปรากฏ จนเราหมดสงสัย หมดวิจิกิจฉา ต่อไปก็จะตั้งหน้าตั้งใจในการที่จะประพฤติปฏิบัติตามศีลตามธรรมทั้งหลาย โดยไม่ลูบคลำ หมดส...

องค์ประกอบในการที่จะพิจารณาให้เกิดปัญญา ต้องมีความไม่คลุกคลีประกอบไปด้วย และ ไม่ใช่ไม่คลุกคลีกับโลกอย่างเดียว แม้จะเป็นการคลุกคลีกับผู้ประพฤติปฏิบัติธรรม ซึ่งไม่เป็นไปเพื่อการทำความเพียร ไม่เป็นไปเพื่อการรู้แจ้ง เ...

ครู ท่านเคยให้วิทยา วิชาการทั้งหลายแก่พวกเรา ครูนั้น ครูสมัยก่อนไม่จบราชภัฏ ครูสมัยก่อน เขียนหนังสือไม่ได้อ่านไม่ออก แม้สมัยนี้ก็ยังมีหลงเหลืออยู่ ครูคือพ่อครูคือแม่ สอนให้จับช้อน สอนให้เคี้ยว สอนให้จับขัน...

ไฟที่เป็นโทษที่สุด คือ ไฟที่เผาไหม้อยู่ในจิตใจของเรา

ไฟ คือ โลภะ (ความโลภ) มันเผาความดี เพราะเราโลภ

ไฟ คือ โมหะ (ความลุ่มหลง งมงาย) มันเผาความดีของเรา เพราะเรามัวลุ่มหลงงมงายในสิ่งตื้นๆ...

ถ้าได้กระทำถึงศีล สมาธิ ปัญญา ถือว่าเป็นการทำจิตให้สูง อย่าเข้าใจว่าตัวเองสูงอยู่แล้ว ไม่จำเป็นต้องทำสามสิ่งนี้ เพราะการเข้าใจเช่นนั้นมันเป็นมิจฉาทิฏฐิ เป็นความเห็นผิด เป็นการหลงตนลืมตัว เป็นการสำคัญตนที่ท...

แต่ละคนก็ล้วนแต่เคยผิดศีลมาด้วยกันทั้งสิ้นทั้งในอดีตชาติจนถึงปัจจุบันชาติ ถ้าเราผุดผ่องกันมา เราก็คงเข้านิพพานกันไปแล้วไม่มาเกิดในชาตินี้กันหรอก แสดงว่าเรายังมีข้อบกพร่องกันอยู่ จึงต้องเกิดมาแก้ไ...

เมื่อนึกถึงความตายแล้วจะต้องทำอย่างไร ? จึงจะไม่หดหู่ ไม่กลัวตาย

...

มีใครบ้างที่จะไม่กลัวตาย ... มี คนที่เข้าใจในพระธรรมแล้ว เขาไม่ได้มีธรรมะเอามาไว้ให้กลัวตาย เขาไม่ได้เกิดม...

มีมากก็ดี มีไม่มากก็แล้วไป มีน้อยยินดีตามน้อย มีปานกลางยินดีปานกลาง มีมากยินดีตามมาก ไม่โลภแล้ว ไม่ใช่ว่าปฏิบัติธรรมถ้ามีมากๆ ต้องเผาทิ้งให้หมด ถ้าไม่มีอะไรเลยยิ่งดี กินมั่งไม่กินมั่ง ใส่แต่เสื้อผ้าเก่าๆ ใ...

ถ้าใครเกิดมาแล้วได้รักษาศีลได้ประพฤติตนอยู่ในศีล ถือว่าเขาได้ลาภอันประเสริฐอย่างยิ่งในความเป็นมนุษย์ การที่จะหักห้ามเอาชนะใจของตัวเองให้เป็นคนประพฤติทางกาย วาจา ใจ ไม่ให้ผิดไปจากคลองธรรมได้ ไม่ใช่ง่าย หลายคนอยากจะ...

การได้เกิดในถิ่นในสถานที่ที่มีพุทธศาสนา นับเป็นบุญอย่างยิ่งสำหรับจิตดวงนั้นๆ ถ้ามีทั้งทรัพย์มีทั้งสมบัติ ได้เสวยบุญอยู่ในปัจจุบันและยังได้เกิดในประเทศไทย มีบุญกุศลให้สร้างยิ่งขึ้นอีก โอกาสที่จะพ้นจากวิบากกรรมที่ไม...

ถ้ามีความรักเข้าไปผูก ความปรารถนาเข้าไปผูกแล้วล่ะก็ พอมันไม่เป็นไปดังที่ปรารถนา ล้วนแต่ทุกข์ด้วยกันทั้งนั้นมนุษย์นี้...

...

มันเป็นธรรมดา มันเป็นธรรมชาติ สิ่งใดเกิดขึ้นสิ่งนั้นก็ดับไป ตำแหน่งพ่...

เขาจะนินทาก็เรื่องของเขาเถอะ เพราะอะไรล่ะ ?
เราไปห้ามเขาได้หรือ ... ไม่ได้ !!
ใครๆ ห้ามนินทาฉัน ใครๆ ห้ามเกลียดฉัน ... มันไม่ได้
ไปห้ามคนมาเกลียด มารักได้อย่างไร ? มันอยู่ที่ตัวเอง

....

พระพุทธเจ้าท่านบอก ทำความดีอย่าติดดี ทำเพื่ออุทิศให้ผู้อื่นเรียกว่าเป็นผู้เสียสละ เป็นผู้มีเมตตา นั่นแหละวิถีชีวิตของจิตดวงนั้น บุคคลผู้นั้นก็จะรุ่งเรืองขึ้นมาเอง ทำบุญมาไม่ให้ใคร เดี๋ยวใครที่รับของเราไปมันก็...

ปริตรสุตตัง แปลว่า เครื่องป้องกันภัย อาเพศ เหตุพิบัติทั้งหลาย สิ่งที่ใช้ในการป้องกันนี้ไม่เป็นวัตถุ ไม่มีรูปร่าง มองเห็นไม่ได้ด้วยตาเนื้อ เป็นเพียงเสียงที่สาธยายออกมา เสียงไม่มีรูปร่างแต่มีพลังงาน การที่ได้เปล่งออ...

มีเมตตาน้อยหรือมาก ? เมตตาเฉพาะตัวเองไหม ?
เมตตาเฉพาะวัดตัวเองไหม ? เมตตาเฉพาะสำนักตัวเองไหม ?
เมตตากับฆราวาส ญาติโยมทั้งหลาย ลำเอียงไหม ?

....

คนนั้นทำผิด...เกลียด คนนี้ชอบ ทำผิด...

ถ้าไปคุยกับใคร ซึ่งไม่มีความเลื่อมใสในพระพุทธเจ้า ไม่ได้เชื่อถือในคำสอน ปฏิเสธสวรรค์-นรก ปฏิเสธบุญ-บาป ดูหมิ่นดูแคลนในพระธรรมคำสอนว่างมงาย หรือไม่เชื่อว่าพระสงฆ์ทั้งหลายจะเป็นผู้ประพฤติปฏิบัติเกิดมรรคผลได้จริง เรี...

เมื่อเจอสิ่งใดที่ไม่ถูกใจ เจอบุคคลใดที่ไม่ถูกทัศนคติของเรา เราก็ต้องเฉย หนักแน่น ไม่หวั่นไหว รู้อยู่ว่ากำลังเจอกับคนมิจฉาทิฏฐิ (คนเห็นผิด) เออ ธรรมชาติของคนเห็นผิดมักกล่าวประโยคเช่นนี้ มักโต้ตอบด้วยคำเหล่านี้ ในเม...

ใครได้กระทำ...ประเสริฐแล้ว โชคดีใครที่พ่อแม่ยังไม่ตาย เมื่อได้ฟังธรรมแล้วรีบซะเน้อ รีบไปขุดขุมทรัพย์ การเลี้ยงแม่ได้คะแนนเยอะกว่าการเลี้ยงเมีย อย่าไปเสียใจว่าเราไม่เหมือนผู้ชายคนอื่นเขา ที่ต้องมาคอยเลี้ยงแม่ อย่าป...

เรื่องบุญเรื่องบารมีต้องทำเอง วัด คือ วัดดวงจิตใคร ดวงจิตมัน มานะทิฏฐิยโสโอหังไม่มี ใช้ไม่ได้เลยในตัวบารมี ใครมีถือว่าอาภัพ ไม่ใช่ประเสริฐ ใครเอาเรื่องยศถาบรรดาศักดิ์ทั้งหลาย มาใช้กับการสร้างบารมี ถือว่าเป็นค...

โดยธรรมชาติ โดยความจริงของบุคคลที่ทำใหม กับบุคคลที่ทำมาเนิ่นนานก็ย่อมจะผิดกัน คนประพฤติใหม่ก็ต้องเป็นอีกแบบหนึ่ง ประพฤติเก่าก็ต้องอีกแบบหนึ่ง คนมีบุญมากก็ต้องอีกแบบหนึ่ง บุญน้อยก็ต้องอีกแบบหนึ่ง

...

โลกใบนี้มีแต่ทุกข์ บีบคั้นกายบีบคั้นใจ มันเอาทุกทาง อย่าหวังที่จะได้สมปรารถนา ไม่มีหรอก เราก็เลยเอาสิ่งที่ทำให้ทุกข์ถือโอกาสลาโลก เบื่อพอกันที เบื่อกิเลสที่มันดื้อมันด้าน มีกายกายก็ทุกข์ มีจิตก็ถูกบีบคั้น ไม่ไหวอย...

การที่เรามาประพฤติปฏิบัตินั้น เพื่อจะให้จิตอยู่เฉยๆ อยู่นิ่งๆ ไม่ทุกข์ ไม่สุข ทุกข์...วางไว้ ตอนนี้ขออยู่เฉยๆ สุขก็เถอะ...วางไว้ ตอนนี้ขออยู่เฉยๆ ตรงนี้จะเรียกว่าอุเบกขา หรือจะว่าเป็นธรรมะก็บอก เป็นตัวที่อยู่กลางๆ...

ชีวิตก็สุขสบายดีอยู่แล้ว ทำไมจะต้องไปปฏิบัติ ไปสร้างบุญอะไรอีก อยู่เฉยๆ บ้างเถอะ เขาว่าอยู่เฉยๆ น่ะสบาย จะต้องลุกลี้ลุกลนไปถือศีลถือธรรม ประพฤติธรรมปฏิบัติธรรมในวัดให้ลำบาก จะต้องไปลำบากทำไม เพราะเขายังไม่เห็...

ได้ยินก็สักแต่ว่าได้ยิน อย่าไปเกลียด อย่าไปชอบ แต่จะไม่ให้ได้ยินนั้น ในเมื่อมันไม่หนวกมันย่อมได้ยิน การที่ไม่หนวกดีหรือชั่ว...ดี ในเมื่อดีแล้วไปได้ยินเข้า อย่าโกรธอย่ารำคาญอย่ารังเกียจในเสียงที่ได้ยิน เสียงเพราะก็...

ประเพณีที่เรามีปัจจุบันนี้ แค่เพียงสมมุติบัญญัติ ไม่ได้จริงจังอะไรของจักรวาลเขาเลย "แกห่วงข้า ข้าห่วงแก" สมมุติบัญญัติทั้งนั้น ผู้ใดเห็นสมมุติ ผู้นั้นจึงจะมีสิทธิ์วิมุตติ ต้องเห็นประเพณีที่ว่าไปนี่ เป็นส...

ทุกอย่างเกิดจากเหตุ ทุกอย่างก็ต้องมีผล จึงคำว่าจริงใจจริงๆ มันมีแต่ของจริงทั้งนั้นในชีวิตเรานี่ แล้วจะไปทำเป็นเล่นๆ กับอะไรนี่มันไม่ได้เลยนะ มันมีผลมีค่าตอบแทนออกมาหมด เพราะการที่เราทำอะไรไป มันคือกรรมทั้งนั้น เรา...

ในชีวิตของแต่ละคน ถ้าเรามีสติพิจารณาจะเกิดความสลดสังเวชด้วยกันทุกคน ยิ่งสลดสังเวชมากยิ่งเบื่อหน่ายจากการที่จะอยู่เป็นผู้เป็นคนอีก ก็ลองหากันดู หาความน่าสลดสังเวชในชีวิตพวกเราเองนี่ล่ะ ของใครของมัน ลองหาดูเน้อ...

รู้หมด ! แกงโน่นใส่นี่แกงนี่ใส่นั่น ใครชื่ออะไร ใครชู้ตบาสเก่งสุด ใครเตะบอลแก่งสุด ใครว่ายน้ำไวสุด ใครวิ่งเร็วสุด รู้หมด รู้เยอะ ท่วมหัวเลยความรู้ชนิดอย่างนี้ แต่เอาตัวไม่รอดไม่พ้นนรกไปเกิดตกต่ำกว่ามนุษย์อีก&helli...

“...เป็นโอกาสของการฟังธรรมเพื่อเผากิเลสทั้งหลาย เผาความโลภ ความโกรธ ความมัวเมางมงายในสิ่งที่ผิดๆ ใช้ปัญญาเข้าไปเผา การฟังธรรมคือปัญญา ไปเผามันด้วยเหตุผล ที่เรียกว่าโง่ที่เรียกว่าเขลาเบาปัญญา มีความหมายรวมแล้...

เหตุเกิดจากเรื่องเก่าๆ ในสมัยพุทธกาลตอนพรรษาท้ายๆ ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะเสด็จปรินิพาน ท่านไปประทับ ณ บุปผาราม (วิหารที่นางวิสาขาสร้างถวายในอุทยานสวนดอกไม้) อยู่มาวันหนึ่ง ...

[ พระพุทธเจ้า ] วิสาขาวันนี้เธ...

ที่ชื่อว่าพญายมไม่ใช่สมมติเอา มีจิตมีวิญญาณมีตัวมีตนเขาอยู่จริงๆ จะทำหน้าที่คอยสอบสวนมนุษย์ชายก็ดีหญิงก็ดี ที่ประพฤติกายทุจริต วาจาทุจริต ใจทุจริต หรือพวกที่ประพฤติก้ำกึ่งดีชั่ว

...

พญายมจะคุยอ...

หนึ่ง คือ การไม่มีโรคเบียดเบียน คำว่าโรคของพระพุทธเจ้าไม่ใช่เพียงแต่ทางกาย โรคในที่นี้คือ ทางความรู้สึกนึกคิดจิตวิญญาณด้วย เดี๋ยวจะมองแค่ปวดหัวตัวร้อนอย่างเดียว โรคฟุ้งซ่าน โรคขี้หงุดหงิดขี้รำคาญ โรคทางจิตเป็นคนมั...

รู้ เข้าใจ แต่บางอย่างรู้แล้วก็เฉย อย่าไปเที่ยวระรานเขา นั่นก็ไม่ดี #ฉันเพิ่งฟังเทศน์มาไม่ถูกนะ_อันนั้นก็ไม่ใช่ ถ้าเป็นอย่างนั้นก็ #เรียกว่าโง่อีกนั่นแหละ_เพราะไม่รู้อะไรควร รู้ เมื่อรู้แล้วมีควรพูด กับไม่ควร...

เหตุที่ต้องมีการสมาทาน ก็เพื่อจะให้เคารพในปฏิปทา แปลว่าในบาตรฐานการปฏิบัติของตัวเองทุกเรื่อง ถ้าอยากฉลาดให้เคารพในการฟังธรรม เป็นของคู่ท่านบอกวิธีไว้หมดแล้ว พวกที่โง่เป็นเพราะไม่เคารพในการฟังธรรม ไม่สรรเสริญใ...

การให้ทานในขณะที่จิตผ่องใส จะได้บุญมาก คนมักจะถามว่าไปทำบุญได้มากได้น้อยรู้ได้อย่างไร รู้จากความเบิกบานของจิตเราเอง เบิกบานมากแสดงว่าวันนี้ได้มาก ใส่แล้วขุ่นมัววันนี้ไม่ได้เลย เวลาที่จิตขุ่นมัวท่านจึงบอกว่า อ...

พระพุทธเจ้าท่านสอน ทำอะไรก็ได้ที่ดี อย่าทำซึ่งความชั่วความผิด แม้จะเล็กน้อยก็อย่าทำ … ทำจิตใจให้ผ่องใสไว้ มีใจกับเขาอยู่ดวงหนึ่งบริหารให้สมบูรณ์แบบ ว่าอย่าทำให้ตัวเองขุ่นมัว ไม่จำเป็นหรอกต้องไปคอยนั่งเอาอกเ...

บนโลกใบนี้มีแต่ทุกข์เท่านั้นที่เกิดขึ้น ความจริงของมัน ธรรมะของมันมีแต่ทุกข์เท่านั้นที่เกิดขึ้น อะไรที่เกิดมาแล้วเป็นสุขนี่ ไม่มีหรอก เพราะแม้การเกิดเองก็เป็นทุกข์ การที่มาได้เกิดอย่าคิดว่าสุขแล้วเรา ทุกข์ แม้การเ...

ทวัตติงสาการปาฐะ ตะจะปัญจะกะกัมมัฏฐาน กัมมัฏฐานอันมีหนังเป็นที่ห้า ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เริ่มต้นจากตรงนี้ สำคัญน่ะตรงนี้ ทำไมตอนบวชจึงมีคำสั่งของตถาคตอย่าลืมให้บอกกัมมัฏฐานกัน อย่าลืมบอกให้พิจารณากายกัน ให้เข้าใจใน...

ธรรมะช่วยให้เราวางได้ ใครมาตำหนิเราด่าเราสาดเสียเทเสีย เปรียบเทียบเราเหมือนกับโคบ้างกระบือบ้างสุนัขบ้าง อย่าโกรธเลย เพราะสัตว์ต่างๆ ทั้งหลายที่เขาเอาเราไปเปรียบเทียบนั้นมันก็มีโอกาสเป็นจริงได้ ถ้าเรายังไม่สร้างบุญ...

การทำทาน เท่ากับว่าเป็นการฝึกความมั่นคง การปล่อยสิ่งที่ดีๆ ดูสิจิตจะกระเพื่อมไหม ? จิตจะหวั่นไหวไหม ? ก็เลยเอาทาน เอาสังฆทานมาเป็นเครื่องมาเป็นอุปกรณ์ในการวัดจิตวัดใจ ทว่าใส่บาตรไปเสียดายไปนี่ แสดงว่าเราต้องฝึกไปอ...

ถ้าใครเอาธรรมะของพระพุทธเจ้ามาใช้ อโหสิกรรมให้กันได้ทันที หยุดการจองเวร หยุดการอาฆาตได้ทันที ถ้าธรรมะนั้นมีอยู่จริงในจิตในดวงใจ รู้แล้วใช่ไหมว่าเป็นบาปเป็นฝ่ายอกุศลฝ่ายชั่วใช่ไหม ใช่ ถ้าอย่างนั้นฉันเลิก เราเลิกเป็...

ฉันก็ให้โอกาสแกมานับชาติไม่ถ้วนแล้วไม่ใช่หรือ โกรธตามอำเภอใจ โลภตามอำเภอใจ หลงงมงายมาตลอดไม่ใช่หรือ ในชาติที่ฉันเวียนว่ายตายเกิดมาปราศจากพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ไม่มีสติในการดำเนินชีวิต แกถึงได้สั่งซ้ายสั่ง...

การฟังธรรมต้องทำใจให้ว่าง ทำใจให้เป็นกลาง อย่าเป็นอคติ ตั้งท่าให้เป็น ฟังธรรมถ้าตั้งอคติไว้นี่บาป หมายถึง จะเป็นโทษเหมือนไปนั่งจับผิด เนี่ยเห็นไหมเอาอีกแล้วว่าเราอีกแล้ว แทงใจดำเลย ค่อนขอดเราอีกแล้ว แน่ะเสียดสีเรา...

พระพุทธเจ้าสอนให้รู้จักวิปัสสนา ให้รู้จักการนำเอาเรื่องทั้งหลายที่เกิดมาพบมาเจอมาพิจารณา เราอยู่แค่ประเทศไทยจะพอหรือ จะพิจารณาได้หมดหรือ…ไม่ เอาที่เราพบเราเจอมาพิจารณา ไม่ได้พบได้เจอก็วางไว้ เอาเฉพาะที่พบที...

วิริยะ เพียร พยายาม
การสู้โดยไม่มีเงินเดือน ไม่มีคนชม
สู้แบบไม่มีใครเห็น สู้กับตัวเอง คือ สู้ที่แท้จริง 

บรรยายธรรมเมื่อวันที่ ๘ กรกฏาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

สาธุ แปลว่า ดีแล้ว ชอบแล้ว ตรงกันข้ามพอเห็นคนทำบุญแล้วเกิดอิจฉาอยู่ในจิต แหม…ทำเป็นใจบุญ เรียบร้อยแล้ว ท้าวเวสสุวรรณ รอ เนี่ยคือว่าไม่ยินดี ตรงข้ามกับสาธุ 

…

อย่าตำหนิ ถึงไม่...

พระพุทธเจ้าท่านบอก การฝึกตนเพื่อจะให้อยู่กับโลกได้ ที่เราฝึกตนกันอยู่นี่ก็เพื่อจะอยู่กับโลกให้ได้ เพราะในการที่เราฝึก มันมีทั้งขันติความอดทน ทั้งสติคือจะต้องอยู่โดยไม่พลั้งเผลอ อยู่ด้วยความไม่ประมาท อยู่ด้วยการระล...

การที่เรามานั่งพิจารณา ผม ขน เล็บ ฟัน หลัง เกสา โลมา นขา ทันตา ตะโจ มันได้ประโยชน์นะ ทำให้เรามีปัญญามองเห็นความจริง ทำให้เราคิดลึกซึ้งถึงความเป็นจริง ทำให้เราไม่ลุ่มหลงในอวัยวะเหล่านี้ ทำให้เราปล่อยวางคลายจาก...

บางทีการสร้างบารมี จำจะต้องทุกข์ เพื่อเป็นการสอบ ถามว่าจะสอบเฉพาะพระพุทธเจ้ากับพระนางพิมพา แต่เฉพาะชาลีกัณหาหรือ (บทเทศน์ก่อนหน้ากล่าวถึงพระพุทธเจ้าเมื่อตอนเสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดร) ไม่ใช่

...

จิตดวงนี้นี่ ถ้าปล่อยไปตามประสาของมันแล้วล่ะก็ มันติดนิสัยไร้สาระ ไม่รู้มันไปจดไปจำอะไรที่ไม่เป็นสาระมามากมาย มันอยู่มาหลายๆ สิปปี ถ้าเอาไปเทียบกับธรรมะของพระพุทธเจ้าแล้วจึงจะรู้ว่าอยู่แบบไม่มีสาระเอาซะเลย ส่วนมาก...

ขอเพียงอย่าโลภ โกรธ หลง อย่างมงายในสิ่งที่ผิดๆ มีเมตตาในสรรพสัตว์ทั้งหลาย ไม่ขอเป็นศัตรูกับใครๆ อีกแล้ว บุคคลพ้นทุกข์ ด้วยปัญญา ปัญญาชนิดนี้แหละเธอทั้งหลายที่ทำให้เป็นอรหันต์ (อรหันต์ หรือ อะระหะโต คือ ผู้ไกล...

จิตวิญญาณดวงนี้ แค่เพียงได้ยินได้ฟังความจริงก็ได้บุญแล้ว เป็นบุญแล้ว ถึงแม้ว่าจะยังทำไม่ได้ หรือทำตามได้ครบก็เถอะ ก็เป็นบุญแล้ว สักวันหนึ่งถ้าอยากจะทำให้ได้ครบได้สมบูรณ์ขึ้นมาก็ยังรู้วิธีอยู่หรอก ประโยชน์ของมันคือ...

กามคุณเปรียบเสมือนของฝัน ชื่นชมอยู่ขณะหนึ่งเมื่อตื่นขึ้นมาก็หายไปหมดแล้ว ความสุขในฝัน ความงดงามในความฝัน กามคุณทั้งหลายก็ฉันนั้น สุขอยู่ชั่วขณะหนึ่ง แล้วก็หายไป จางไป หมดไป กามคุณหลายอย่างไม่ได้หมดไปกับการมรณ...

อย่าหลับหูหลับตารัก อย่าหลับหูหลับตาผูกพัน โดยไม่มีเหตุมีผล ผลของการที่มาผูกพัน ผลแห่งการที่มารัก จะมาเป็นญาติในฐานะใดก็ตาม สามีภรรยาก็ตาม ลูกแม่ก็ตาม พ่อลูกก็ตาม เพื่อนสนิทมิตรสหายกอดคอกันตายได้ก็ตาม รักกันที่สูง...

ถ้านรกไม่มี ก็ไม่รู้จะทำความดีกันไปทำไม ? นั่งทำอะไรตามอำเภอใจก็ดีกว่า ไม่ต้องฝึกไม่ต้องฝืน นึกจะทำสิ่งใด ก็ทำตามใจของเราเองนั่นแหละ ปรารถนาตอนนี้อยากนอน ตอนนี้อยากนั่ง ตอนนี้อยากกิน ตอนนี้อยากดื่ม อยากเคี้ยว ตอนน...

ปกติแพ้ตัวเองมาตลอด ชนะคนอื่นนะ สามารถไปแข่งไปขันไปเอาชนะคนอื่นอะไรต่างๆ ได้คงสารพัดล่ะ ชนะด้วยสำนวนโวหารสารพัดล่ะ แต่แพ้ตัวเอง แพ้ตัวเองทุกที ตัวเองอยากโน่นอยากนี่ ไป๊ ให้ความอยากลากไป ถูลู่ถูกังไป น่ะ แพ้ตัวเอง&...

ไม่ต้องไปคอยจับจ้องใคร จ้องกิเลสตัวเองไว้ให้ดี อย่าให้มันเพ่นพ่าน ถ้าต่างคนต่างจ้องของใครของมัน มันจะมีของใครไปปฏิฆะใครไม่มีหรอก ไม่มี ต่างคนก็ต่างดีเสียทั้งหมดแล้ว มันจะมีใครเสียล่ะ มันก็ไม่มีใครเสีย ต่างคนก...

พระพุทธเจ้าถึงแม้ไม่ได้มีตัวตนที่ยังทรงพระชนม์อยู่ แต่แค่พระธรรมของท่านนี่ เพียงพอแล้ว เมตตาเพียงพอแล้ว ที่ทิ้งไว้ วางไว้ ให้ได้พอได้เจอนี่ เจอทรัพย์ เจอสมบัติ เจอยศถาบรรดาศักดิ์ ตำแหน่ง เจอเศวตฉัตรราชบัลลังก์ ยัง...

เรื่องคนอื่นๆ วาง การที่จะไม่ให้สนใจใดๆ ก็ต้องฝึก จิตดวงนี้ที่มันไม่ดี ก็ตรงที่มันชอบไปนึก ไปยึด ไปเอาเรื่องอื่นๆ มาวุ่นวาย เรื่องคนบ้าง เรื่องอะไรบ้างก็ไม่รู้มัน ไปยึด ไปเอามาทุกข์ เรียกว่ายึด

...

ฝึกไม่นอนมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่หลับมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่กินมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่พูดมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่โกรธมันบ้างก็ได้ ฝึกได้ทั้งนั้น ไปโทษจริตไปโทษนิสัย อย่าไปโทษมันเลย จริตไม่ดี ก็ต้องทำให้มันดี เป็นหน้าที่ของเจ้าของ น...

วันหนึ่งคืนหนึ่งของทุกคนเท่ากัน ไม่ว่าวันหนึ่งคืนหนึ่งจะทำดีทำชั่วต่างกัน แต่อายุที่เสื่อมลงไปนั้นไม่ต่างกันเลย เราได้ใช้เวลาไปเหมือนกัน แต่ใช้ในเรื่องที่ต่างกัน ต่างกันด้วยเรื่องบุญเรื่องบาป เรื่องที่ฉลาด เรื่องท...

โลกใบนี้จะมีคนข่มเหงน้ำใจกัน ชื่อว่ามนุษย์นี้มีทั้งดีและชั่ว พวกชั่วๆ นี่แหละจะทำให้จิตใจของเราห่อเหี่ยว หดหู่ สลดสังเวช สมเพช ไม่อยากอยู่ด้วย ไม่อยากเกิดมาร่วมโลกร่วมใบเลย เกิดมาเจอสภาพของคนที่ชั่วๆ กักขฬะ หยาบคา...

นางสามาวดี พระมเหสีองค์หนึ่งของพระเจ้าอุเทน และบริวารทั้งห้าร้อยคน เนื่องด้วยได้เคยฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าแล้วบรรลุเป็นโสดาบันทั้งหมด ได้ถูกนางมาคันทิยาซึ่งเป็นพระมเหสีองค์หนึ่งของพระเจ้าอุเทน อิจฉาริษยา จ้างญาติให้...

มดปลวกไม่มีหอกไม่มีดาบไม่มีอาวุธติดตัวมา เราบี้มันบ้างเผามันบ้างทุบตีมันตายบ้าง ทั้งที่มันไม่ได้ด่าเราสักครั้งนึง มองหน้าเรามันก็ไม่ได้มอง มัวแต่มองทางเดินงุดงัดงุดงัด ขนดินบ้างกินน้ำบ้างแเรายังทำมันเลย ทั้งๆ ที่ม...

พวกเราเจอกันในฐานะเป็นมนุษย์ด้วยกันในปัจจุบันชาติ ถ้าจะเกิดอีกในชาติหน้าๆ ต่อไปอีกนี่ จะเป็นอะไรต่อกันบ้างเน้อ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็มุ่งหวังไว้ว่า อย่าไปอยากเกิดมาเจอกันอีกเลยเน้อ พอเฮอะ เอาแต่ว่าในอดีตชาติทั้งหลาย...

พวกเราเจอกันในฐานะเป็นมนุษย์ด้วยกันในปัจจุบันชาติ ถ้าจะเกิดอีกในชาติหน้าๆ ต่อไปอีกนี่ จะเป็นอะไรต่อกันบ้างเน้อ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็มุ่งหวังไว้ว่า อย่าไปอยากเกิดมาเจอกันอีกเลยเน้อ พอเฮอะ เอาแต่ว่าในอดีตชาติทั้งหลาย...

วัตถุประสงค์ของพระองค์มีอย่างเดียวคือเธอจะได้ไม่ยึดมั่นถือมั่น ไม่มีอุปทานในของใช้เหล่านี้ ในร่างกายสังขาร อวัยวะเหล่านี้ ถ้าเธอถอนอุปทาน ถอนการยึดมั่นถือมั่นเหล่านี้ได้ เธอก็จะนิพพาน วัตถุประสงค์คือ เธอจะนิพพาน ห...

จิตที่บริสุทธิ์เท่านั้นจึงมีสิทธิ์นิพพาน ในเมื่อเราปรารถนานิพพาน ต้องไม่มีศัตรู ต้องไม่เป็นศัตรูกับใคร แต่จะให้ใครมารักเรา เราไม่รู้หรอก ใครรักเราบ้าง ใครเกลียดเราบ้าง ช่างเถอะ แต่เรารู้ของเราอยู่ดวงเดียวนี่แหละ ค...

นรกจะแน่น หรือสวรรค์จะแน่น ดูจากมนุษย์ ประชากรของนรกก็ดี ของสวรรค์ก็ดี ไปจากเมืองมนุษย์นี่แหละ #ผู้ที่ได้ขึ้นสวรรค์ใช่ว่าจะไปสอบแข่งขันกันที่ปรโลก ไม่ใช่นี่แข่งขันกันอยู่ในเวลาขณะนี้นี่แหละ เหมือนกับพวกท่านทั้งหลา...

ความสุขอื่น ยิ่งกว่าการทำจิตให้สงบได้ ไม่มี พุทธพจน์ตรัสจากพระโอษฐ์ได้กล่าวไว้อย่างนี้ ความสุขจากอะไรก็ตาม จะสุขยิ่งไปกว่าการที่จิตดวงนี้มีความสงบ มีความนิ่ง ไม่มี สุขจากการได้พูดคุยกับคนที่เรารัก เราถูกใจ...

ทุกข์ สุข พร้อมจะเกิดขึ้นได้ กับกายกับจิตของเราในทุกที่ ทุกแห่ง ถ้าคิดไม่เป็นนึกไม่เป็น ทุกข์มันทุกเรื่อง กลัวมันไปหมด กังวลไปหมด ห่วงมันไปหมด น่ะคิดไม่เป็น กลัวว่าวันข้างหน้าจะลำบากอย่างโน้นอย่างนี้ ยังไม่ทันถึงว...

เสียงเพราะก็ดี เสียงไม่ไพเราะก็ดี ห้ามใส่ความหมาย ว่าชอบว่าชัง ขออย่างเดียวว่า มันมาให้ได้ยินก็ได้ยินเฉยๆ จะบอกว่าดีเนอะ อยากได้ยินอีก ไม่ดีเนอะ อย่าให้มาได้ยินดี ไม่ให้คิดเช่นนั้น จะฝึกสักแต่ว่าได้ยิน ต้องคิดอย่า...

บางทีการสร้างบารมี จำจะต้องทุกข์ เพื่อเป็นการสอบ ถามว่าจะสอบเฉพาะพระพุทธเจ้ากับพระนางพิมพา แต่เฉพาะชาลีกันหาหรือ (บทเทศน์ก่อนหน้ากล่าวถึงพระพุทธเจ้าเมื่อครั้งเสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดร) ไม่ใช่ สอบทุกคนเลย ทุก...

กฎแห่งกรรม วิบากกรรม ถ้าจะว่าไปคนเรานั้นก็ล้วนแต่ทุกข์กันมาก่อนทั้งนั้น ก่อนจะบรรลุธรรมสาหัสสากรรจ์กันมาทั้งนั้น ด้วยว่าความโง่เขลาเบาปัญญา ไม่เป็นพหูสูตร ไม่ไปฟังธรรม ไม่หนักแน่นในธรรม ไม่สนใจในธรรมะ เอาแต่เฮอะ เ...

เราทั้งหลายต่างเวียนว่ายตายเกิดกันมา ก็เพื่อหวังจะทำบุญทำกุศลสร้างคุณงามความดี ทำสิ่งโน้นสิ่งนี้ให้ถูกอกถูกใจทั้งหลายทั้งปวงก็ตามแต่ วัตถุประสงค์ที่แท้จริงแล้วไม่ใช่เพื่ออย่างอื่น ทำอย่างไรเราจึงจะพ้นทุกข์แค่นั้นแ...

อยากได้สิ่งใด มีผู้หามาให้สมตามปรารถนา แม้กระนั้นก็ยังไม่พ้นทุกข์ ก็มันทุกข์ที่ใจ ไม่ได้ทุกข์ เพราะมีมาก มีน้อย หรือไม่มี ไปเข้าใจตรงนั้นตื้นๆ แต่ก็เข้าใจกันอย่างนั้นทั้งบ้านทั้งเมือง มีกระดาษ (หมายถึง เงิน) มาก ก...

ชนะที่แท้จริง ชนะที่เด็ดขาด ต้องชนะที่ใจตัวเองนี่แหละ เอาอะไรมาฝึกล่ะ นี่...นั่งอยู่นี่ (เทศน์ให้ผู้นั่งกรรมฐานฟัง) เอาชนะมันบ้าง ตัวคันตัวเมื่อย ตัวฟุ้งซ่านโลเล เขาไม่ได้เอาชนะกันที่ไหนหรอก ที่นี่เริ่มจากอัน...

ถึงแม้ว่าไม่มีทรัพย์ทางโลกก็ช่างมัน กินได้อยู่ได้ พอใจแล้ว มีอากาศให้หายใจ ดีใจแล้ว ฝึกปล่อยวาง ฝึกละ วางในทรัพย์สมบัติ มนุษย์สมบัติ เทวสมบัติ พรหมสมบัติ การจะเข้านิพพานสมบัติ ไม่เอาอะไรทั้งนั้น ชาตินี้ไม่เอาอะไรไ...

จิตเปรียบเหมือนเรือ ปล่อยมันไปตามยถากรรมในแม่น้ำ มหาสมุทร มันก็ลอยอยู่อย่างนั้น ไม่มีการจม จะไปลอยอยู่ในห้วยในบึงก็ไม่จม ไปลอยอยู่ในแม่น้ำ กลางทะเล มหาสมุทรก็ไม่มีการจม ไอ้เรือจิตเรือวิญญาณดวงนี้นะ ไม่จมหรอก คลื่น...

การเสริมชะตา เสริมชีวิต เสริมราศีทั้งหลาย วิธีของพุทธะ พระพุทธเจ้าท่านบอกไว้แล้ว แต่คนไม่ได้ใคร่ครวญ ไม่ได้ตรึก ก็เลยหาว่าพระพุทธเจ้าหรือศาสนาพุทธไม่เห็นสอนวิธีเหล่านี้ โน่นไปหาหมอผีหมอมดอะไรก็ไม่รู้ล่ะ หาอะไรมาพั...

อนาถบิณฑิกเศรษฐี เกิดมาสะสมบารมีแสนกัป เคยลั่นวาจาไว้เมื่อแสนกัปขอเป็นอุปัฏฐากพระพุทธเจ้าองค์ใดองค์หนึ่ง มาได้ในชาตินี้ในยุคของพระโคตมพระพุทธเจ้า จึงได้เกิดมามีทรัพย์มหาศาล เพื่อจะได้สมปรารถนาที่เคยทำทานทำความดีไว...

ไม่มีอะไรที่เกิดขึ้นโดยไม่มีเหตุ เหตุที่ได้น้อย เหตุที่ได้มาก เหตุที่ไม่ได้เลย มีทั้งนั้น แล้วไม่ใช่เหตุจากใคร (ก่อนหน้าเทศน์เกี่ยวกับการบิณฑบาต) เหตุจากของเราเองนี่แหละ ของเจ้าของเองแต่ละคนนั่นแหละ เมื่อเราเ...

ผลของการฝึกตน จึงจะเป็นคนที่บริสุทธิ์ได้ ศักดิ์สิทธิ์ขึ้นมาได้ มีอานุภาพขึ้นมาได้ พ้นจากโคลนจากตมขึ้นมาได้ พ้นจากหลุมคูถ หลุมอาจมทั้งหลายขึ้นมาได้ นึกถึงสภาพที่เราตกอยู่ในหลุมคูถ หลุมขยะเน่าๆ เหม็นๆ สูงสักสอง...

ภัยที่น่ากลัวกว่าโรคภัย ก็คือการต้องเวียนว่ายตายเกิด การเวียนเกิดแล้วเกิดเล่า หาจุดจบจุดหมายปลายทางไม่เห็น อันนั้นน่ากลัวที่สุด คือกลัวจะไม่พ้นทุกข์ กลัวอดอยากยากจน กลัวไม่ได้เสื้อได้กางเกง กลัวไม่มีสร้อยไม่มีแหวน...

เมื่อเราฝึกให้จิตวิญญาณนี้ไม่ให้ยึดมั่นถือมั่นในกายสังขารนี้ ในโลกธรรมนี้ ไม่ยึดติดในลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ทุกข์ เหล่านี้ (ลาภ-เสื่อมลาภ ยศ-เสื่อมยศ ทุกข์-สุข สรรเสริญ-นินทา) คำสรรเสริญ คำนินทาไม่ใช่เรา ไม่ใช่จิตวิญ...

ไม่เห็นฉันจะผิดอะไรเลย พวกแกมาว่าฉันนี่ ไม่เห็นฉันจะผิดอะไรเลย นั่นแหละชั่วแท้เลย มองไม่เห็นในสิ่งที่ตัวเองกระทำอยู่ว่าถูกหรือผิด เข้าใจสิ่งที่ผิดเสียอีกว่าถูกแล้ว ...

บรรยายธรรมเมื่อวันที่ ๒๓ สิงหา...

เปลี่ยนจากรวยเป็นจน...ทุกข์ ถ้าเปลี่ยนจากจนเป็นรวย...เอ่อ...สุข เดี๋ยวจนเดี๋ยวรวย...เดี๋ยวทุกข์เดี๋ยวสุข รวยตลอดกาลไม่จนก็เลยไม่ทุกข์ใช่ไหม ? ก็เอาอื่นๆ มาทุกข์อีกนั่นแหละ ความจนความรวยมันไม่ได้ทำให้ทุกข์หรอก...

โกรธน้อง น้องพูดไม่ดีกับแม่ พูดไม่ดีกับพ่อ ทำให้พ่อแม่ทุกข์อกเสียใจ ทรัพย์ของพ่อของแม่เดี๋ยวก็ขอ...เดี๋ยวก็ขอ พ่อแม่ก็ให้ พี่สงสารพ่อแม่ก็เลยไม่ชอบ โกรธน้อง เกลียดน้อง ไม่ได้เกลียดคนอื่นแต่เกลียดคนที่นอนในครรภ์เดี...

การมาประพฤติธรรมต่างๆ ทั้งหลายของพวกท่าน ไม่ใช่มาทดลอง ไม่ใช่มาลองทำ ไม่ใช่มาดั้นเดา ไม่รู้จะได้บุญหรือเปล่า ได้สิได้ จะได้มากได้น้อยอยู่ที่ความจริงใจ อยู่ที่ความบริสุทธิ์ใจของเจ้าของ มานั่งลังเลสงสัยก็ได้น้อย ถ้า...

วาสนาเป็นของที่สั่งสมมาแต่ปางก่อน ใครเคยทำบุญไว้มากๆ แต่ปางก่อน ก็จะกลายมาเป็นวาสนาที่บ่งบอกให้เห็นในปัจจุบันชาติ เกิดมาได้รับสถานะต่างๆ ทั้งหลาย ที่แตกต่างกันออกไป เป็นมนุษย์เหมือนกัน แต่มนุษย์ที่มีวาสนามามา...

ทำทานก็ดี รักษาศีลก็ดี ให้ปรารถนานิพพาน จึงจะเป็นสัมมาทิฏฐิ (เห็นถูก) แต่ถ้าปรารถนาจะให้มาเป็นคนชั้นนั้น ชั้นนั้น หรือจะเป็นเทพยดาชั้นนั้น ชั้นนี้ ถือว่าเป็นมิจฉาทิฏฐิ (เห็นผิด) อย่าอายนะที่จะปรารถนา "นิ...

การได้มาอาศัยอยู่ในกายของมนุษย์นี้ขณะหนึ่ง ขณะหนึ่งของพวกเราอาจจะตั้งแต่ ๑ วันจนไปถึง ๓๖,๕๐๐ วัน ก็แล้วแต่ ขอเพียงแต่ให้รู้ประโยชน์ที่จะได้จากการที่ได้กายมนุษย์นี้ ขอให้ได้ใช้กายของมนุษย์นี้สร้างความดี สร้างบุญสร้...

สร้างบารมีหนีบาป ถ้าใครไม่มีบาปก็ไม่ต้องหนี แต่ใครที่เข้าใจว่าตัวเองไม่มีบาปถือว่าเป็นมิจฉาทิฏฐิ เห็นผิดไปแล้ว การที่จะพิจารณาง่ายๆ ให้มองไปที่พระศาสดา พระพุทธเจ้าท่านยังสร้างบารมีมาบริบูรณ์เรียบร้อยเอาชาติสุดท้าย...

พระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่งของเรา เป็นสรณะ (สรณะ แปลว่า ที่พึ่ง) เมื่อเราคิดด้วยสติปัญญาตนเองไม่ได้ จะเอาคำสอน คำบอกกล่าวของท่านมาพิจารณา ท่านกล่าวถึงเรื่องนี้ไว้ว่าอย่างไร ท่านให้ทำอย่างไ...

การฟังธรรมต้องทำใจให้ว่าง ทำใจให้เป็นกลาง อย่าเป็นอคติ ตั้งท่าให้เป็น ฟังธรรมถ้าตั้งอคติไว้นี่บาป หมายถึง จะเป็นโทษเหมือนไปนั่งจับผิด เนี่ยเห็นไหมเอาอีกแล้วว่าเราอีกแล้ว แทงใจดำเลย ค่อนขอดเราอีกแล้ว แน่ะเสียดสีเรา...

เมื่อความทุกข์มี เราจึงต้องหาวิธีพ้นทุกข์ ถ้าใครยังไม่เห็นทุกข์ แสดงว่าปัญญายังไม่มี ด้วยเพราะทุกข์มีให้เห็นได้ด้วยตาได้ยินด้วยหูสัมผัสด้วยกาย แค่ชื่อโรคภัยในขณะที่เป็นชื่อโบราณนี่ก็มากมายไม่ต่ำกว่าร้อยชนิด เฉพาะโ...

การที่เราฝึกตัวเองให้อยู่ในที่สงบสงัดบ่อยๆ นั่งบ่อยๆ นิ่งได้เฉยได้บ่อยๆ อดทนอดกลั้นได้หลายๆ เรื่อง จากทีละเรื่อง ละเรื่อง ละเรื่อง เดี๋ยวมันก็อดทนได้ทุกเรื่องเอง ที่อดทนได้ เพราะเข้าใจในความจริง เมื่อก่อนก็ว่...

เพราะเราใช้ชีวิตเล่นๆ นี่แหละ แต่ตกนรกจริงๆ ต้องเกิดตกต่ำจริงๆ การรับโทษที่เมืองมนุษย์นี้เสียอีกยังน้อยนัก ปรโลกเบื้องหน้าหนักกว่า โทษของเมืองมนุษย์ ติดคุกถูกขังเขาก็ยังให้กินข้าว ให้กินน้ำ กลางคืนก็ยังให้นอน มีเว...

จะเป็นอะไรตายก็ตามเถอะ ขอให้นิพพานก็แล้วกัน จะตายไวตายช้าไม่ว่า เมื่อออกจากร่างกายนี้แล้ว ขอให้นิพพานก็แล้วกัน อย่าให้มันไปอยากที่จะเกิดตรงโน้นตรงนี้อีก แค่นั้น จุดมันอยู่แค่นั้น เป็นอะไรตายก็ได้ ขอให้นิพพานเ...

ถึงเวลาเพิ่มราคาให้กับตัวเอง คือการทำตัวเองให้มีคุณค่า อย่าได้กินอะไรๆ แล้วก็นอนไป อย่างนั้นไม่มีคุณค่าหรอก มีตาได้ดูหนัง มีหูได้ฟังเพลง ยังไม่มีคุณค่าหรอก ได้พูดอะไรๆ ตามอำเภอใจ ไม่มีราคาหรอก ถ้าอะไรๆ ที่พูด...

ฝึกไม่นอนมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่หลับมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่กินมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่พูดมันบ้างก็ได้ ฝึกไม่โกรธมันบ้างก็ได้ ฝึกได้ทั้งนั้น ไปโทษจริตไปโทษนิสัย อย่าไปโทษมันเลย จริตไม่ดี ก็ต้องทำให้มันดี เป็นหน้าที่ของเจ้าของ น...

เสียงเพราะก็ดี เสียงไม่ไพเราะก็ดี ห้ามใส่ความหมาย ว่าชอบว่าชัง ขออย่างเดียวว่า มันมาให้ได้ยินก็ได้ยินเฉยๆ จะบอกว่าดีเนอะ อยากได้ยินอีก ไม่ดีเนอะ อย่าให้มาได้ยินดี ไม่ให้คิดเช่นนั้น จะฝึกสักแต่ว่าได้ยิน ต้องคิดอย่า...

มุ่งมั่นไป ตามวาสนา จะได้มากได้น้อยไม่เป็นไร ได้กระทำก็แล้วกัน แต่ได้ทั้งสิ้น ในเมื่อเดินตามรอยพระบาทของพระศาสดา ได้ทั้งสิ้น เดินตรงแล้วนี่ จะไม่ได้ทางไม่มี เดินไปวานึงก็ใกล้เข้าไปหนึ่งวา เดินไปกิโลนึงก็ใกล้เ...

อย่าคิดว่ายิ่งอยู่ จะยิ่งสุข ผู้ไม่ประมาทในทางธรรมทั้งหลาย ยิ่งอยู่จะยิ่งเห็นความทุกข์ชัดเจนขึ้น นั่นแหละเรียกว่าท่านมีมงคลเพิ่มขึ้น ปัจจุบันนี้หรือเมื่อก่อนนี้แม้ทุกข์ก็ไม่รู้ตัว แม้จมอยู่บนกองทุกข์ก็ยังนิ่ง...

การฟังธรรมเป็นนิสัยของคนดี ใครชอบฟังธรรมน่ะคนดี เพราะธรรมะชั่วๆ ไม่มี ชื่อว่าธรรมะหมายถึงสิ่งที่ดี คนที่ฟังสิ่งที่ดีต้องเป็นคนดีแน่ ถ้ายังไม่ดีก็กำลังจะดี ฟังบ่อยๆ จะได้ดี ตรงกันข้ามคนที่รังเกียจในการฟังธรรม คือคน...

จะโกรธได้อย่างไรกับคนที่ยังไม่รู้ จะเกลียดได้อย่างไรกับคนที่ยังไม่ได้ฝึก ไม่ได้อบรมสั่งสอนในตัวเอง พอคิดอย่างนี้มันก็โกรธใครก็ไม่ได้ เกลียดใครมันก็ไม่ควร เราไม่ควรจะโกรธจะเกลียดใครๆ ทั้งสิ้น ไม่ว่าจะถูกหรือจะผิด ก...

วันนี้เราทำดีอะไรบ้างเน้อ วันนี้เราทำชั่วอะไรบ้าง กายไปทำชั่วกับใครไว้บ้าง เอามือเอาขาไปเบียดเบียนใครบ้างวันนี้ เขาเรียกว่าตรวจความดี ตรวจความชั่ว ปาก วาจา วันนี้ใช้คำพูดทิ่มแทงใครบ้าง ไปพูดเพ้อเจ้อเรื่องอะไรบ้าง...

การรู้จักขอโทษ การเอ่ยวาจาขอขมา เป็นสิ่งที่จะโน้มนำจิตให้อ่อนโยน นอบน้อม และรู้จักเมตตา รู้จักให้อภัย เรายังขอความเมตตาให้คนอื่นให้อภัยให้ แล้วทำไมเราจะไม่ให้อภัยผู้อื่นๆ เราทำผิดกับเขา เราก็อยากให้เขาอภัย ถ้...

อย่าคิดอาฆาต พยาบาท จองเวร การที่ไม่ได้คิดสาปคิดแช่งอะไรเลย นั่นแหละเรียกว่าคิดดี ถ้าคิดไม่ดีก็จะอบรมตัวเอง จิตเอ๋ย...อุตส่าห์เป็นคนไม่เสียสติ ไฉนเลยจึงคิดที่ไม่เป็นบุญเป็นกุศล จิตเอ๋ย...คิดที่เป็นบุญเถอะ คิด...

เปรตมีอยู่ สัตว์นรกมีอยู่ แต่ก็ไม่สามารถที่จะพาคนนั่งรถ นั่งรถไฟ นั่งเรือไปดูได้ เพราะเขาอยู่ในมิติที่ละเอียด แต่ถือเป็นพวกเวียนว่ายตายเกิดเหมือนกันกับเรา ตอนนี้เขาอยู่ตรงนั้น เราอยู่ตรงนี้ วันหนึ่งเราอาจจะไป...